16 Ağustos 2015 Pazar

Palindrom

Edebî Sanatlar 

Harf ve Yazıya Bağlı Hünerler
Palindrom (Dönüşük Sözcükler)

Türk Dilinde Palindromlar

Palindromlar düzden ve tersten bakıldığında aynı şekilde okunur ve bir kelime, deyim, sayı ya da cümle olabilir. Ayrıca kelimeler arasındaki noktalama işaretleri ve boşlukların ayarlaması da genellikle uygundur. Her iki yönden de aynı okunma özelliği olan palindromlar bir kelime oyunu olmanın yanı sıra bir dil ürünü olarak da dikkati çeker ve oluşumu bakımından çeşitli alt başlıklara ayrılır.
...

      Baş aşağı çevrildiğinde, bir aynadan yansıtıldığında ya da cam gibi saydam bir cisme yazılıp arkadan bakıldığında okunabilen palindromlar; dil için bir nevi kelime oyunu olarak da düşünülebilir. Bu yüzden de baştan veya sondan okunduğunda değeri değişmeyen sayı, kelime ya da cümlelere palindrom adı verilir.
Sözcük, 17. yüzyılda Yunanca palίn (‘tekrar, yeniden’) ve drom (‘dönmek’ Sanskritçe: drάmati) sözcüklerinin birleşmesiyle oluşan palίndromos (Onions, 1978: 643) sözcüğünden gelir.
Palindromlara örnek olarak “12321” sayısı, “21 Aralık 2002 günü saat akşam dokuzu on iki geçe (21.12.2002 21.12)” ifadesi, “küçük” kelimesi veya “Ey Edip Adana’da pide ye!” cümlesi gösterilebilir.
...
Bir sayı, bir beste, bir fotoğraf, bir hece, bir kelime, bir deyim ya da bir cümle şeklinde olan palindromlar dil için düşünüldüğünde bir kelime oyunu sayılabilir ve pek çok dilde olduğu gibi Türkçede de örneklerine rastlanır. Biçim bakımından ele alındığında ses ses, hece hece ya da kelime kelime 22 oluşturulan palindromların düzden ve tersten aynı ifadeyi ortaya koyduğu; bu ifadelerin bazen anlamlı cümleler, bazen de anlamsız kelime yığınları meydana getirdiği görülmektedir.
Yapılış yönünden “birebir eşlemeli” ya da “eklemeli” olarak görülen palindromlarda esas unsur; palindrom bir bütün olarak anlamlı bir cümle ya da bir kelime olmasa bile, fonetik olarak düzden ve tersten aynı ses değerlerini vermesidir.
...
Hüseyin Yıldız
http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20DILI/huseyin_yildiz_palindromlar.pdf

*
Palindrom, tersten okunuşu da aynı olan cümle, sözcük ve sayılara denilmektedir.

Hem birinci (sol üst köşeden sağ alt köşeye doğru), hem de ikinci (sağ üst köşeden sol alt köşeye doğru) köşegenine göre bakışımlı bir palindromik harf kutusu

Örnekler:

Palindromik sayılar:

·         101
·         111
·         121
·         212
·         323
·         6336
·         54245
·         623326
·         7895987
·         42699624
·         536754457635
·         98765432100123456789
·         98778855231222213255887789

Palindromik Türkçe sözcükler:

·         Aba
·         Ada
·         Ağa
·         Ala
·         Âmâ
·         Ana
·         Ara
·         Âsâ
·         Ata
·         Aya
·         Âzâ
·         Ebe
·         Ece
·         Efe
·         Elle
·         İki
·         İri
·         İyi
·         Kabak
·         Kaçak
·         Kak
·         Kavak
·         Kayak
·         Kazak
·         Kek
·         Kelek
·         Kıllık
·         Kılık
·         Kırık
·         Kısık
·         Kulluk
·         Küçük
·         Kütük
·         Küllük
·         Lâl
·         Makam
·         Mamam
·         Mum
·         Nacican
·         Nalan
·         Nazan
·         Neden
·         Niçin
·         Radar
·         Ses
·         Sis
·         Sos
·         Sus
·         Süs
·         Talat
·         Tat
·         Ütü

Palindromik Türkçe cümleler:

·         Anastas mum satsana.
·         İlaç iç Ali.
·         Ey Edip Adana'da pide ye.
·         Ey Nihat Adana'da tahin ye.
·         Ara piller eder elli para.
·         Para hazır ama Rıza harap.
·         En iyi meşe beşe mi yine?
·         Ayla'da mı madalya?
·         Al kazık çak karaya kayarak kaç kızakla.
·         Mağara daha dar ağam.
·         Aç raporunu koy, okunur o parça.
·         Rıza, Haluk okula hazır.

Palindromik Türkçe şiir:

Sanma şahım / herkesi sen / sadıkane / yâr olur
Herkesi sen / dost mu sandın / belki ol / ağyâr olur
Sâdıkâne / belki ol / âlemde bir / serdâr olur
Yâr olur / ağyâr olur / serdâr olur / dildâr olur
Yavuz Sultan Selim

Yukarıdaki şiir, sözcük öbeği palindromu yapısına uymaktadır. Bu şiirde ayrılmış her bir bölüme bir sayı verelim. Bu durumda şiir

1 / 2 / 3 / 4
2 / 5 / 6 / 7
3 / 6 / 8 / 9
4 / 7 / 9 / 10
düzenine girer.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Palindrom

*
Palindrom; baştan ve sondan okunduğunda değeri değişmeyen sayılardır

Örnekler
Dönüşük Sözcükler

ANASTAS MUM SATSANA

1*1 = 1

EY EDİP ADANADA PİDE YE

11*11 = 121
TALAT ATTAN ATLA

111*111 = 12321
KABAK, KÜÇÜK
1111*1111 = 1234321
EFE, ANISINA
11111*11111 = 123454321
TALAT, AD
111111*111111 = 12345654321
ÜMMÜ, İKİ        1881


http://www.mynet.com/trend/cevaplar/sorular-cevaplar/palindrom-bastan-ve-sondan-okundugunda-degeri-degismeyen-sayilardirorneklerd/6455308

Paylaşmak güzeldir.