Edebî Sanatlar
Anlama
Dayalı Söz Sanatı
İktibas (Alıntı
Yapma)
İktibas, ödünç alma anlamına gelir. Şiirde bir ayeti, bir
hadisi, bir sözü tam veya yarım olarak anlamlı bir biçimde aktarma sanatıdır.
İktibas, irsal-i mesele benzer.
İrsal-i meselde şair, düşüncesini pekiştirmek amacıyla çoğunlukla
bir atasözünden yararlanır. İktibasta ise şairler, daha çok ayetleri,
hadisleri, başka şairlerin dizelerini kendi şiirlerine alarak bu sanatı yapar.
İktibas Sanatına Örnekler:
Bir şarkı dökülüyor sokağa
Unutulmuş bir pencereden
“Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden”
Bu dizelerde şair, Yahya Kemal’in şarkısından bir dizeyi
alarak iktibas yapmıştır.
Ayvaz çıkar, Hoylu çıkar,
Bir yandan Köroğlu çıkar:
“Hemen Mevla ile sana dayandım,
Arkam sensin, kalem sensin, dağlar hey!”
Orhan Veli, Köroğlu’ndan aldığı iki dizeyle iktibas
sanatından yararlanmıştır.
Sesin çıkmaz, avazın yok
Abdestin yok, namazın yok
Hiçbir yere niyazın yok
“Kul hüvallâhü ahad’sın
Harabı
(Bu dörtlüğün son dizesinde bir ayet alıntılanmıştır.)