ÜNLEMLER
Aniden ortay çıkan duyguların etkisiyle ağızdan bir çırpıda
çıkan, bu duyguları daha etkili anlatmaya yarayan kelimelerdir veya sözlerdir.
Bu kelimelerin yanında dilek, emir, tehdit gibi anlamlar
taşıyan kelimeler, cümleler ve yansımalar da ünlem değeri kazanabilir.
Bu bakımdan ünlemler ikiye ayrılabilir:
Asıl görevi ünlem olan kelimelerdir. Başka görevlerde
kullanılamazlar. Seslenme veya duygu anlatırlar.
Seslenme Ünlemleri
Ey Türk
Gençliği! Hey!
Biraz bakar mısın?
Bre melûn! Ne yaptın? Hişt! Buraya gel!
Şşt! Sus bakayım!
Bre melûn! Ne yaptın? Hişt! Buraya gel!
Şşt! Sus bakayım!
Bunların yanında adlar ve özel adlar da seslenme ünlemi
olarak kullanılabilir.
Anne! Hemşehrilerim! Tanrım! Mehmet!
Duygu Ünlemleri
Ee, yeter
artık! Aa!
Bu da
ne? Ah,
ne yaptım!
Eh! Fena değil. Ay, elim! itme ha!
Hah, şimdi oldu! Hay Allah! Vah zavallı!
Vay sersem! Aman dikkat! Eyvah! Geç kaldım!
İmdat! Boğuluyorum!
Eh! Fena değil. Ay, elim! itme ha!
Hah, şimdi oldu! Hay Allah! Vah zavallı!
Vay sersem! Aman dikkat! Eyvah! Geç kaldım!
İmdat! Boğuluyorum!
2. ÜNLEM DEĞERİ KAZANMIŞ KELİME
ve SÖZLER
Anlamlı kelimelerin bazılarına vurgu ve tonlama yoluyla
ünlem değeri kazandırılabilir. Bunlar da duygu ya da seslenme anlatır.
Komşular!
Babacığım!
Simitçi! Çok
ilginç!
Ne kadar güzel! Çabuk eve git! Ne olur yardım et! Çık dışarı!
Ne kadar güzel! Çabuk eve git! Ne olur yardım et! Çık dışarı!
Yansıma kelimelerin
hemen hemen tümü ünlem olarak kullanılabilir.
Şır! Çat!
Güm! Hav! Miyav! Tıs!