Tefrik etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Tefrik etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

25 Temmuz 2015 Cumartesi

Mukabele, Cem-Tefrik –Taksim

Edebî Sanatlar 

Anlama Dayalı Söz Sanatı
Mukabele

Mukâbele: Bir ibarede iki ya da daha fazla sözcüğü söyledikten sonra aynı sırayla bunların yakın anlamını ya da karşıtını (mukabil) söylemektir.
“Zahirim ma’mur idersem batınım viran”
(dışımı bayındır yapsam da içim yıkık)

Mukâbele aralarında tezat ve karşıtlık bulunan kelime, tamlama ve sözleri birarada kullanmak. Örnek:
Safa-yı aşkın dide gamınla pürnem
Bir evde ayş u şâdî bir evde ye’s ü mâtem

(Safa ile gam, ayş u şâdi ile ye’s u mâtem arasında karşıtlık bulunmasına rağmen birarada kullanılmıştır.)
*

Cem-Tefrik –Taksim:

İki ya da ikiden fazla anlamı bir hüküm altında toplamaya cem;
İki şey cem edildikten sonra farklarını belirtmeye (tefrik etmeye) cem ma’a’t tefrik;
Cemden sonra cemi oluşturan şeylerin özelliklerini söylemeye cem ma’a’t-taksim denir.
Cemden sonra tefrik, tefrikten sonra da taksim yapılırsa buna da cem ma’a’t-taksim ve tefrik denir.

Tefrik: Birbirinin aynı olan ya da aynı olduğu kabul edilen iki şeyin farkını söylmektir.
Tefrikte her zaman karşılaştırma vardır.

Taksim: Bir ibarede birden fazla unsuru andıktan sonra bunlara ait özellikleri ve bu özelliklerin her birinin hangisine ait olduğunu söylemektir. Leff ü neşre benzer. Farkı taksimde özelliklerin neye ait olduğunun söylenmesidir. Leff ü neşrde özelliklerin neye ait olduğu söylenmez. “Saçı yanağ üstinde kim vardur Birisi bulut biri gülzardur”

Paylaşmak güzeldir.