Cümle, cümle çeşitleri

Cümle üzerine

Cümlelerin anlamsal özellikleri ve cümlede anlam ilişkiler

CÜMLE ÇEŞİTLERİ

A-   YÜKLEMLERİNE GÖRE CÜMLELER

1. Fiil Cümlesi

2. İsim Cümlesi

B-   ÖĞELERİNİN DİZİLİŞİNE GÖRE CÜMLELER

1. Kurallı (Düz) Cümle

2. Devrik Cümle

3. Eksiltili Cümle

C-  ANLAMLARINA GÖRE CÜMLELER

1. Olumlu Cümle

2. Olumsuz Cümle

3. Soru Cümlesi

4. Emir Cümlesi

5. Dilek Cümlesi

D-   YAPI BAKIMINDAN CÜMLELER

1. Basit Cümle

2. Bileşik Cümle

a) Girişik Birleşik Cümle

b) İlgi Cümlesi

c) Şart Cümlesi

3. Sıralı Cümle

a) Bağımsız Sıralı Cümle

b) Bağımlı Sıralı Cümle

4. Bağlı Cümle

*
Ayrıca bakınız:

http://turkce.fevziozbey.k12.tr/?pnum=43&pt=C%C3%BCmle+%C3%87e%C5%9Fitleri
*********************************************************************

Cümlenin öğeleri

Cümlenin öğeleri

Örnekler

Tüm öğrenciler / yarın / piknik yapmak için / otobüslerle / ormana / gidecekler. öğeler: Ö / Z.T. / Z.T. / Z.T / D.T / Y öğe soruları: kim (gidecek) / ne zaman (gidecek) / niçin (gidecek) / neyle (gidecek) / nereye (gidecek) / -

Cümlenin öğeleri veya cümlenin ögeleri; cümlede yüklem ile görev ve anlam yönünden yükleme eşlik eden diğer parçalardan her biri. Cümlenin öğeleri tek bir sözcükten veya sözcük grubundan oluşabilir. öğeler anlamlı ve doğru cümleler kurulabilmesini sağlar. Türkçede cümlenin öğeleri şunlardır:

• Yüklem
• Özne
• Nesne
• Dolaylı tümleç (yer-yön tümleci)
• Zarf tümleci

Cümle; bir fikri, bir düşünceyi, hareketi, duyguyu ve olayı tam bir yargı halinde ifade eden kelime grubudur. Bir cümle kurabilmek için en azından bir çekimli fiil (fiil cümlelerinde) ya da ek-fiilalmış bir adın (isim cümlelerinde) yüklem görevini üstlenmesi gerekir. Örneğin "koşuyor" kelimesi tek başına bir cümledir.

Cümlenin diğer öğeleri anlam ve görev yönünden yüklemi tamamlarlar.

Anlamına Göre Cümle Türleri

Anlamına Göre Cümle Türleri

Öğelerinin Dizilişine Göre Cümle Türleri

Öğelerinin Dizilişine Göre Cümle Türleri

1. Kurallı (Düz) Cümle
2. Devrik Cümle

• Eksiltili Cümle

Türkçe cümle yapısında öğe dizilişi şöyledir: Özne + tümleçler + yüklem.

Yüklem sonda bulunur. Ama meselâ şiirde yüklem cümlenin herhangi bir yerinde olabilir.

Diğer öğelerin yeri önem sırasına göre değişebilir.

Yüklemin cümle sonunda olup olmamasına göre cümleler ikiye ayrılır: