19 Aralık 2021 Pazar

Kelime Hazinemiz de...

 

Sabahattin Gencal,
Çekmeköy- 19. 12. 2021


 Bunalımdayız.

Bunalımın nedenlerinden birisi ekonomik darboğazda olmamız.

Hazinemiz de tamtakır.

Toplumun kaosa düşmemesi, bunalımdan kurtulması için uzmanlarımız bildiklerini toplumdan esirgememeli, çözüm önerileri geliştirmelidir.

Uzman olmadığımız için, daha doğrusu uzmanlar az da olsa görevlerini yapmaya çalıştıkları için bana bir şey söylemek düşmez. Yani bu konuda yazmak bana ne farz-ı ayindir, ne de farz-ı kifâye. Onun için ben hazinenin tamtakırlığından değil kelime hazinemizin tamtakırlığından söz edeceğim.

Üzülerek görüyorum ki, kelime hazinemizden söz eden yok. Oysa bunalımın nedenlerinden biri de budur. Belki de en önemlisi budur; ancak bu konuyu hiç umursamayanlara bunu açıklayabilmemiz olanaksız. Onun için bu konuya değinmeyi bile şimdilik yeterli buluyoruz.

İnsan kavramlarla düşünür, kelimelerle konuşur. Dil kültür taşıyıcısıdır.1

Dil hazinemiz çok fakir değil aslında. Ama çeşitli alanlardaki terimler, deyimler, atasözleri, söz sanatları kullanımda değil sanki. Hatta konuşma dilimiz bile fakirleşti. 1000 kelimeyle idare ediyoruz. Bazılarına 300 bile yeterli oluyor. İşte tamtakırlık budur.

Konuşma özürlü olduk. Başta siyasetçilerimiz argo sözlükten başka sözlük açmıyorlar. Kendilerinden örnek olmaları beklenirdi. Diyelim ki beceremiyorlar. Susmasını da mı bilmiyorlar.

Toplumumuzun büyük çoğunluğunu düşüncesizlikle itham etmiyoruz. Buna hakkımız yok; çünkü buna biraz da biz neden olduk. Kabul etmek gerekir ki, istisnalar dışında yüksekokul bitirenler bile kısa vadeli düşünüyor. Üzülmemek elde değil. Bazı toplumlar 50 yıl, hatta 100 yıl sonrasını düşünürken...

Biz yarını bile düşünemiyoruz, demeyeceğim. Böyle dersem haksızlık olur. Evet, yarını bile öngöremeyenler var, fakat bunlar klinik vaka olduğu için üzerinde durulmaması gerekir.

Düşünmek insan olmamızın bir gereğidir. Kavram ve kelimelerle düşündüğümüze göre sevgili gençlerimizi, yavrularımızı olsun düşünmekten, düşündüğünü ifade etmekten mahrum etmeyelim.

Bu arada bizler de karınca kaderince katkı sağlamaya çalışalım. Para kazanmak zordur belki; ancak kelime hazinemizi zenginleştirmek o kadar da zor olmasa gerek. Bunun için bol bol okumak gerektiğini de peşinen kabul edelim.

Şunu da eklemeyi zorunlu görüyorum: Kelime hazinemizi zenginleştirme çağrısı yapmak bana düşmezdi. Gerçekten düşmezdi; çünkü ben bu konuda da fakirim. Düşünebiliyor musunuz 79 yaşındayım ve şimdiye dek ancak birkaç makale2-3 yazabildim. Keşke gençliğimizde bu konu üzerinde daha çok durabilseydim. Çünkü bu an her gün hücre kaybeder gibi kelime haznemiz de eksiliyor. Unutuyorum, çok unutuyorum. İşin kötüsü yeni kavramları öğrenmem de çabalamama rağmen oldukça güç oluyor. Olmuyor gibi. Unutma özel bir sorunumdur; bu itibarla yazmamam gerekirdi. Ancak gençlerimiz ibret alsın, şimdiden her yönden zenginleşmeyi düşünsünler diye yazdım.

Anlayana sivrisinek saz...

Sabahattin Gencal,

Çekmeköy-İstanbul, 19. 12. 2021

 _______________

1.               Gencal, Sabahattin; Kültür Taşıyıcısı DİL, Cinius Yay. 2021, https://cinius.shop/product/kultur-tasiyicisi-dil/

2.               1980’de Öğretmen Dünyası Dergisinin Türkiye çapında düzenlediği

Makale yarışmasında İkincilik ( Birinci: Ünlü eğitimcimiz M. Rauf İnan)

3.               1989’da Milli Prodüktive Merkezi’nin düzenlediği “Verimliliğin artırılması” konulu Proje yarışmasında Kocaeli ilinde, ortaokul yöneticileri kategorisinde birincilik

 


Paylaşmak güzeldir.