17 Ekim 2015 Cumartesi

Cümlenin öğeleri



Cümlenin öğeleri

Örnekler
Tüm öğrenciler / yarın / piknik yapmak için / otobüslerle / ormana / gidecekler.
öğeler: Ö / Z.T. / Z.T. / Z.T / D.T / Y
öğe soruları: kim (gidecek) / ne zaman (gidecek) / niçin (gidecek) / neyle (gidecek) / nereye (gidecek) / -

Cümlenin öğeleri veya cümlenin ögeleri; cümlede yüklem ile görev ve anlam yönünden yükleme eşlik eden diğer parçalardan her biri. Cümlenin öğeleri tek bir sözcükten veya sözcük grubundan oluşabilir. öğeler anlamlı ve doğru cümleler kurulabilmesini sağlar. Türkçede cümlenin öğeleri şunlardır:
  • Yüklem
  • Özne
  • Nesne
  • Dolaylı tümleç (yer-yön tümleci)
  • Zarf tümleci
Cümle; bir fikri, bir düşünceyi, hareketi, duyguyu ve olayı tam bir yargı halinde ifade eden kelime grubudur. Bir cümle kurabilmek için en azından bir çekimli fiil (fiil cümlelerinde) ya da ek-fiilalmış bir adın (isim cümlelerinde) yüklem görevini üstlenmesi gerekir. Örneğin "koşuyor" kelimesi tek başına bir cümledir.
Cümlenin diğer öğeleri anlam ve görev yönünden yüklemi tamamlarlar.

Anlamına Göre Cümle Türleri


Anlamına Göre Cümle Türleri

Öğelerinin Dizilişine Göre Cümle Türleri



Öğelerinin Dizilişine Göre Cümle Türleri
1. Kurallı (Düz) Cümle
2. Devrik Cümle
• Eksiltili Cümle
Türkçe cümle yapısında öğe dizilişi şöyledir: Özne + tümleçler + yüklem.
Yüklem sonda bulunur. Ama meselâ şiirde yüklem cümlenin herhangi bir yerinde olabilir.
Diğer öğelerin yeri önem sırasına göre değişebilir.
Yüklemin cümle sonunda olup olmamasına göre cümleler ikiye ayrılır:

16 Ekim 2015 Cuma

Yüklemlerine göre cümleler





YÜKLEMLERİNE GÖRE CÜMLELER

Buna “yükleminin türüne göre” de denebilir. Çünkü cümleyi yüklemine göre incelerken yüklemi oluşturan sözcüklerin türüne bakılır.
  

1. Fiil (Eylem) Cümlesi

Yüklem durumunda bulunan söz, çekimlenmiş bir fiilse, cümle fiil cümlesidir.

“Salondaki konuşmacıyı dinledi.”

cümlesinde “dinledi” yüklemdir. Bu yüklem “dinlemek” fiilinin bilinen geçmiş zamanda çekimlenmesiyle oluştuğundan, cümle, yüklemine göre fiil cümlesi olur.

“Kardeşim hasta oldu.”

“Bu işi bugün yapabilirim.”

“Geziye gitmekten vazgeçti.”

cümlelerindeki yüklemler de fiil olduğundan bu cümleler eylem cümlesidir.


Paylaşmak güzeldir.