Tensiküs Sıfat

Edebî Sanatlar 

Anlama Dayalı Söz Sanatı
Tensiküs Sıfat (Sürekli niteleme)

Tensiküs sıfat manzum ya da mensur bir metinde bir şahsı ya da bir nesneyi art arda sıralanan sıfatlar ile nitelemeye denir.

Örnek:

Kara dutum, çatal karam, çingenem

Nar tanem, nur tanem, bir tanem.

Örnekte de görüldüğü gibi şair sevgilisini art arda sıfatlar sıralayarak nitelemistir.

 *

(Kanuni Sultan Süleyman'ın Hürrem Sultan'a yazdığı mektuptan)

Celis-i halvetim, varım, habibim mah-ı tabanım
Enisim, mahremim, varım, güzeller şahı sultanım

Hayatım hasılım, ömrüm, şarab-ı kevserim, adnim
baharım, behçetim, rüzum, nigarım verd-i handanım

Neşatım, işretim, bezmim, çerağım, neyyirim, şem?im
Turuncu u nar u narencim, benim şem-i şebistanım

Nebatım, sükkerim, genc,m, cihan içinde bi-rencim
Azizim, yusufum varım, gönül mısrındaki hanım

Stanbulum, Karamanım, diyar-ı milket-i rumum
Bedahşanım ve Kıpçağım ve Bağdadım, Horasanım

Saçı varım, kaşı yayım, gözü pür fitne, bimarım
Ölürsem boynuna kanım, meded he na-müsülmanım

Kapında çünki meddahım, seni medh ederim daim
Yürek pür gam, gözüm pür nem, muhibbi yim hoş halım

Muhibbî (Kanuni Sultan Süleyman’ın mahlası)

Bugünkü dille açıklaması;

benim birlikte olduğum, sevgilim, parıldayan ayım,
can dostum, en yakınım, güzellerin şahı sultanım.

hayatımın, yaşamımın sebebi cennetim, kevser şarabım
baharım, sevincim, günlerimin anlamı, gönlüme nakşolmuş resim gibi sevgilim, benim gülen gülüm,

sevinç kaynağım, içkimdeki lezzet, eğlenceli meclisim, nurlu parlak ışığım, meşalem.
turuncum, narım, narencim, benim gecelerimin, visal odamın aydınlığı,

nebatım, şekerim, hazinem, cihanda hiç örselenmemiş, el değmemiş sevgilim.
gönlümdeki mısırın sultanı, hazret-i yusufum, varlığımın anlamı,

istanbulum, karamanım, bütün anadolu ve rum ülkesindeki diyara bedel sevgilim.
değerli lal madeninin çıktığı yer olan bedahşanım ve kıpçağım, bağdadım, horasanım.

güzel saçlım, yay kaşlım, gözleri ışıl ışıl fitneler koparan sevgilim, hastayım!
eğer ölürsem benim vebalim senin boynunadır, çünkü bana eza ederek kanıma sen girdin, bana imdad et, ey müslüman olmayan güzel sevgilim.

kapında, devamlı olarak seni medhederim, seni överim, sanki hep seni öğmek için görevlendirilmiş gibiyim.
yüreğim gam ile, gözlerim yaşlarla dolu, ben muhibbiyim, sevgi adamıyım, bana bir şeyler oldu, sarhoş gibiyim. bir hoş hale geldim.

Muhibbî (Kanuni Sultan Süleyman’ın mahlası)

Şair bu mısralarda sevgilisini, kendi hayal dünyasında Ona yakıştırdığı birtakım sıfatlarla nitelemektedir. Her dizede niteleme ve hüküm tamamlanmaktadır.

http://ue.anadolu.edu.tr/eKitap/EDB104U.pdf